Sta jij, net als steeds meer lesgevers, voor de uitdaging om les te geven aan een grote groep studenten? Deze onderwijstip geeft je tips en tricks voor de voorbereiding en het geven van een hoorcollege en leert je hoe je met een grote groep in interactie gaat. Zo vermijd je dat je hoorcollege bestaat uit louter theorie waarmee je de aandacht van studenten verliest.

Voor het hoorcollege 

Creëer een meerwaarde

Spring verstandig om met de tijd die je ter beschikking hebt. Zorg ervoor dat elke les(segment) een duidelijk doel heeft. Die doelen deel je telkens mee aan de studenten. Behandel niet de hele cursus, maar vooral de stof die studenten moeilijker zelfstandig kunnen verwerken. Benadruk in je hoorcollege essentiële kennis voor het examen. Zo creëer een meerwaarde voor de studenten die naar je les komen.

Maak een lesvoorbereiding

Een goede lesvoorbereiding met een duidelijke planning is essentieel. Het verhoogt het studiesucces en dus de motivatie van de studenten. Tegelijkertijd weet je zo hoeveel improvisatieruimte je hebt waarin je bijvoorbeeld nieuwe onderzoekservaringen kan delen.

Laat je inspireren door de video waarin ervaren lesgevers hun tips en tricks delen over het maken van een lesvoorbereiding:

Meld je aan met je UGent account op MS Stream om de video's te bekijken.

Zorg voor een heldere structuur

Maak het voor je studenten makkelijker om je les(senreeks) te volgen door een duidelijke structuur. Die creëer je met behulp van structurerende slides, signaalwoorden, tussentijdse samenvattingen of een visuele voorstelling met een schema of mindmap. (Meer hierover in de onderwijstip ‘Je lessenreeks structureren: van the bigger picture tot de syllabus’.) Situeer je les telkens in het grotere geheel, leg het verband met de voorgaande les en deel aan het eind meteen het doel van de nieuwe les mee. Verwijs ook regelmatig naar verbanden tussen onderwerpen en probeer per les een min of meer afgerond geheel te behandelen. 

(Her)bekijk je cursusmateriaal of slides

Bekijk de opbouw van je slides voor de les zodat je precies weet waar je naartoe werkt in de verschillende lessegmenten. Scroll je te veel heen en weer door de slides, dan veroorzaakt dat verwarring. Studenten in grote groepen haken dan sneller af doordat ze niet meer kunnen volgen. 

“Hoe beter ik mijn cursus beheers, hoe makkelijker het is om in te spelen op reacties van studenten, hoe meer ik mij op mijn gemak voel en hoe minder ik mij erger aan een onrustiger moment.” (ZAP, LW, groep ± 125 studenten)

Wissel af in vorm en inhoud

Zorg voor voldoende afwisseling in zowel vorm als inhoud. Varieer tussen anekdotes, activiteiten, cases, vragen, voorbeelden en rustpauzes. (Lees hier meer over in de onderwijstip ‘Hoorcollege: hoe hou je de aandacht van studenten vast’.)

“Invoegen van vragen en casussen (buiten de tekst van de syllabus) doorbreekt de sleur van de lessen en helpt eveneens om de aandacht te trekken.” (ZAP, DI, groep ± 150 studenten)

Gebruik praktijkvoorbeelden en recent onderzoek

Studenten onthouden theorie veel beter als je die koppelt aan ‘uit het leven gegrepen’ voorbeelden, aan (je eigen) recent onderzoek, aan de alledaagse werkelijkheid en leefwereld van studenten, aan persoonlijke ervaringen van jezelf of anderen (bijvoorbeeld: patiënten, leerkrachten, werknemers…). Of: zet een experiment in. Voer het zelf uit of laat een paar studenten het experiment demonstreren onder jouw begeleiding. 

Volgende voorbeelden worden extra toegelicht in deze video

Kom op tijd

Kom ruim op tijd naar je leslokaal. Zo kan je alvast de collegezaal verkennen en de apparatuur controleren en een babbeltje slaan met vroegkomers. Je verhoogt er je aanspreekbaarheid mee.

Tijdens het hoorcollege

Verbied de laatste rij

Nodig je studenten uit om op de eerste rijen te zitten en de laatste leeg te laten. Projecteer daarvoor een slide met de boodschap ‘Welkom op de eerste X rijen’. Maak via een papieren mededeling op de rij ‘X + 1’ bovendien duidelijk dat studenten daar niet mogen plaatsnemen. Begin hiermee vanaf de eerste les van je lessenreeks. Zo kennen studenten de afspraak voor alle volgende lessen.

Start op tijd

Als je op tijd begint en geen laatkomers afwacht, zal je na verloop van tijd minder gestoord worden tijdens de intro van je les. Spreek telkens duidelijk af hoe lang de pauze duurt. Vraag de studenten 1 minuut voor de afloop van de pauze opnieuw plaats te nemen.

Lees hier meer over op de pagina 'Vervelende situaties met studenten: hoe ga je ermee om?'

Hou oogcontact

Verdeel de groep studenten in denkbeeldige velden en richt je blik telkens naar het midden van zo’n veld. Elk student heeft zo het gevoel in de ogen gekeken te worden.

Gebruik humor

In grote groepen is het effect van een grapje groter dan in kleine groepen of halfvolle auditoria. Aan humor zijn ook leereffecten verbonden – tenminste als je humor aan deze voorwaarden voldoet.

Stel gerichte vragen

Ontlok reactie door gerichte vragen te stellen. Als studenten weten dat ze regelmatig worden aangesproken, luisteren ze vanzelf aandachtiger. Vraag en antwoord onderbreekt ook de sleur van een hoorcollege. Let wel:

• Vragen stellen werkt alleen in een veilig leerklimaat. Geen student mag bang zijn om (fout) te antwoorden. Verlaag de drempel via Think-Pair-Share: een overlegmomentje met de buurman of -vrouw. Zo delen twee (of meer) studenten de ‘verantwoordelijkheid’ voor het antwoord.
• Bij grote groepen herhaal je de antwoorden door je microfoon voor je ze becommentarieert. Of: gebruik een microbal waarmee de student meteen in een micro kan antwoorden. Je FDO weet of die microballen beschikbaar zijn.
• Wil je dat iedereen een antwoord geeft, gebruik dan de diverse digitale stemsystemen.

Nog meer leven in je hoorcollege? Lees: 'Hoorcollege: hoe activeer je studenten?

Gebruik de ruimte

• Loop rond in het auditorium. Blijf niet op één plaats staan, maar leg ook geen marathon af: je bewegingen mogen niet afleiden. Zorg ervoor dat elke student je kan zien.
• Gebruik de ruimte functioneel. Heb je het over onderwerp A, ga aan de ene kant van de zaal staan. Schakel je over naar onderwerp B, ga dan naar de andere kant van de zaal. Dat maakt het onderscheid tussen beide onderwerpen duidelijk. Voor kleinere groepen maak je dit onderscheid met handbewegingen.

Train je presentatietechnieken

Volg de twee trainingen rond presentatietechnieken of bekijk bij ‘Meer weten?’ de video over hoe lesgevers aan de UGent de aandacht van studenten behouden.

Na de les

Verlaat als laatste het leslokaal

Studenten in grote groepen durven niet altijd hun vragen te stellen voor de hele groep. Blijf daarom even hangen na je les. Zo krijgen studenten toch nog de gelegenheid om face-to-face iets te vragen. Kan je niet meteen antwoorden? Leg dan meteen een afspraak vast waarin ze antwoord krijgen.

Reflecteer over de les

Wacht niet tot het volgende academiejaar om je cursusmateriaal of lessen aan te passen. Noteer meteen na de les wat beter kan en volg de to do zo snel mogelijk op: een slide laten vallen, een beter voorbeeld zoeken, ideeën noteren voor een herontwerp van je lessenreeks.

Meer weten?